فشار خون به مقدار نیرویی گفته میشود که خون در جریان، به دیوارهٔ رگها وارد میآید. فشار خون در نواحی نزدیک قلب، بیشتر و نسبت فاصله گرفتن از قلب کمتر میشود.
فشار خون در دو عدد اندازهگیری میشود:
- فشار خون سیستولی: فشار خون در هنگام انقباض قلب
- فشار خون دیاستولیک: فشار خون در هنگام استراحت قلب
نکته مهم: مقاله فقط جنبه اطلاع رسانی دارد و به هیچ عنوان جنبه درمانی ندارد. برای درمان حتما باید به پزشک متخصص مراجعه نمایید.
فشار خون نرمال در سنین مختلف
فشار خون نرمال در انسان در حال استراحت در محدوده ۹۰ الی ۱۲۰ میلیمترجیوه (سیستولیک) و ۶۰ الی ۸۰ مم/ج (دیاستولیک) قرار دارد.
فشار خون نرمال برای سنین مختلف به شرح زیر است:
کودکان
- سیستولیک: 90 تا 119 میلیمتر جیوه
- دیاستولیک: 60 تا 79 میلیمتر جیوه
نوجوانان
- سیستولیک: 120 تا 129 میلیمتر جیوه
- دیاستولیک: 70 تا 79 میلیمتر جیوه
بزرگسالان زیر 65 سال
- سیستولیک: 90 تا 120 میلیمتر جیوه
- دیاستولیک: 60 تا 80 میلیمتر جیوه
بزرگسالان بالای 65 سال
- سیستولیک: 130 تا 139 میلیمتر جیوه
- دیاستولیک: 80 تا 89 میلیمتر جیوه
فشار خون بالا چیست؟
فشار خون بالا یا پرفشاری خون به وضعیتی گفته میشود که فشار خون فرد به طور مداوم بالاتر از حد طبیعی باشد. فشار خون طبیعی در بزرگسالان زیر ۶۵ سال به شرح زیر است:
- فشار خون سیستولی: ۹۰ تا ۱۲۰ میلیمتر جیوه
- فشار خون دیاستولیک: ۶۰ تا ۸۰ میلیمتر جیوه
فشار خون بالا زمانی تشخیص داده میشود که فشار خون سیستولی فرد به طور مداوم ۱۴۰ میلیمتر جیوه یا بالاتر یا فشار خون دیاستولیک فرد به طور مداوم ۹۰ میلیمتر جیوه یا بالاتر باشد.
فشار خون بالا یک بیماری مزمن است که میتواند به آسیب به قلب، مغز، کلیهها، چشمها و سایر اندامها منجر شود.
عوامل خطر ابتلا به فشار خون بالا عبارتند از:
- سن: خطر ابتلا به فشار خون بالا با افزایش سن افزایش مییابد.
- جنس: مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به فشار خون بالا هستند.
- سابقه خانوادگی: اگر یکی از والدین یا خواهر و برادر شما به فشار خون بالا مبتلا باشد، شما نیز در معرض خطر بیشتری قرار دارید.
- چاقی: چاقی یکی از عوامل خطر اصلی ابتلا به فشار خون بالا است.
- عدم فعالیت بدنی: عدم فعالیت بدنی یکی دیگر از عوامل خطر اصلی ابتلا به فشار خون بالا است.
- رژیم غذایی نامناسب: رژیم غذایی پر نمک، پر چربی و کم فیبر میتواند خطر ابتلا به فشار خون بالا را افزایش دهد.
- استرس: استرس میتواند باعث افزایش فشار خون شود.
علائم فشار خون بالا معمولاً تا زمانی که به بیماریهای جدیتر منجر نشود، ظاهر نمیشوند. با این حال، برخی از افراد ممکن است علائمی مانند سردرد، سرگیجه، تاری دید، خستگی یا خونریزی بینی را تجربه کنند.
اگر فشار خون بالایی دارید، مهم است که آن را کنترل کنید. کنترل فشار خون بالا میتواند به کاهش خطر ابتلا به بیماریهای قلبی، سکته مغزی، نارسایی کلیوی و سایر مشکلات سلامتی کمک کند.
درمان فشار خون بالا به عوامل مختلفی از جمله شدت فشار خون، سن، سلامت کلی و سایر عوامل خطر بستگی دارد. درمانهای فشار خون بالا ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- تغییرات در سبک زندگی: تغییرات در سبک زندگی مانند حفظ وزن سالم، انجام فعالیت بدنی منظم، داشتن رژیم غذایی سالم و کنترل استرس میتواند به کاهش فشار خون کمک کند.
- داروهای ضد فشار خون: اگر تغییرات در سبک زندگی به تنهایی برای کنترل فشار خون شما کافی نباشد، پزشک ممکن است داروهای ضد فشار خون را برای شما تجویز کند. انواع مختلفی از داروهای ضد فشار خون وجود دارد که میتوانند به کاهش فشار خون کمک کنند.
اگر نگران فشار خون خود هستید، مهم است که با پزشک خود صحبت کنید. پزشک شما میتواند فشار خون شما را اندازه گیری کند و در صورت نیاز به شما توصیه کند. همچنین همواره میتوانید با داشتن یک دستگاه فشارسنج دیجیتال یا فشارسنج عقربه ای در منزل فشار خون خود را کنترل کنید.
راه های درمان فشار خون بالا
راههای پیشگیری از فشار خون بالا عبارتند از:
- داروهای ضد فشار خون: اگر فشار خون شما به خوبی با تغییرات سبک زندگی کنترل نمی شود، پزشک ممکن است داروهای ضد فشار خون را برای شما تجویز کند. انواع مختلفی از داروهای ضد فشار خون وجود دارد که می توانند به کاهش فشار خون کمک کنند.
- حفظ وزن سالم: داشتن شاخص توده بدنی (BMI) بین ۱۸.۵ تا ۲۴.۹ میتواند به کاهش خطر ابتلا به فشار خون بالا کمک کند.
- انجام فعالیت بدنی منظم: ورزش منظم میتواند به کاهش فشار خون کمک کند. بزرگسالان باید حداقل ۱۵۰ دقیقه فعالیت بدنی متوسط در هفته داشته باشند.
- تغذیه سالم: داشتن رژیم غذایی سالم میتواند به کاهش فشار خون کمک کند. این شامل خوردن مقدار زیادی میوه، سبزیجات، غلات کامل و پروتئین بدون چربی است. همچنین مهم است که مصرف سدیم را محدود کنید. توصیه میشود بزرگسالان روزانه کمتر از ۲۳۰۰ میلیگرم سدیم مصرف کنند.
- کنترل استرس: استرس میتواند باعث افزایش فشار خون شود. راههای مختلفی برای کنترل استرس وجود دارد، مانند ورزش، مدیتیشن یا یوگا.
اگر در حال حاضر فشار خون بالا دارید، مهم است که آن را تحت کنترل داشته باشید. پزشک شما میتواند به شما کمک کند تا فشار خون خود را با داروها یا تغییرات در سبک زندگی کنترل کنید.
پیشگیری از ابتلا به فشار خون بالا
در اینجا چند نکته اضافی برای کمک به پیشگیری از فشار خون بالا آورده شده است:
- اگر سیگار میکشید، سیگار را ترک کنید. سیگار کشیدن یک عامل خطر اصلی برای فشار خون بالا است.
- اگر بیش از ۲ فنجان قهوه یا چای در روز مینوشید، مصرف خود را کاهش دهید. کافئین میتواند باعث افزایش فشار خون شود.
- اگر سابقه خانوادگی فشار خون بالا دارید، با پزشک خود در مورد خطر ابتلا به این بیماری صحبت کنید.
- با انجام تغییراتی در سبک زندگی، میتوانید خطر ابتلا به فشار خون بالا را کاهش دهید و سلامت کلی خود را بهبود بخشید.
- وزن سالم خود را حفظ کنید.
- انجام فعالیت بدنی منظم داشته باشید.
- از غذاهای کم نمک و کم چرب استفاده کنید.
- از سیگار کشیدن خودداری کنید.
- مصرف الکل را محدود کنید.
- استرس خود را مدیریت کنید.
فشار خون پایین چیست؟
فشار خون پایین یا هایپوتانسیون به وضعیتی گفته میشود که فشار خون فرد کمتر از حد طبیعی باشد. فشار خون طبیعی در بزرگسالان زیر ۶۵ سال به شرح زیر است:
- فشار خون سیستولی: ۹۰ تا ۱۲۰ میلیمتر جیوه
- فشار خون دیاستولیک: ۶۰ تا ۸۰ میلیمتر جیوه
فشار خون پایین معمولاً زمانی رخ میدهد که حجم خون یا جریان خون به اندازه کافی به اندامهای بدن نرسد. این میتواند به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله:
- کمبود آب بدن
- از دست دادن خون
- استفاده از داروهای خاصی
- بیماریهای زمینهای مانند بیماری قلبی، دیابت یا بیماری کلیوی
علائم فشار خون پایین عبارتند از:
- سرگیجه
- غش
- ضعف
- تاری دید
- تعریق
- مشکل در تمرکز
اگر علائم فشار خون پایین را دارید، مهم است که در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید. پزشک شما میتواند علت فشار خون پایین شما را تشخیص دهد و درمان مناسب را برای شما تجویز کند.
درمان فشار خون پایین
درمان فشار خون پایین به علت آن بستگی دارد. اگر فشار خون پایین شما به دلیل کمبود آب بدن باشد، پزشک شما ممکن است به شما توصیه کند که مایعات بیشتری بنوشید. اگر فشار خون پایین شما به دلیل از دست دادن خون باشد، پزشک شما ممکن است به شما توصیه کند که از خونریزی جلوگیری کنید یا خون جایگزین کنید. اگر فشار خون پایین شما به دلیل استفاده از داروهای خاصی باشد، پزشک شما ممکن است دوز دارو را کاهش دهد یا داروی دیگری را برای شما تجویز کند. اگر فشار خون پایین شما به دلیل بیماریهای زمینهای باشد، پزشک شما ممکن است درمان بیماری زمینهای را برای شما تجویز کند.
در اینجا چند نکته برای کمک به جلوگیری از فشار خون پایین آورده شده است:
- به اندازه کافی آب بنوشید.
- از ایستادن طولانی مدت خودداری کنید.
- به آرامی از حالت نشسته یا دراز کشیده بلند شوید.
- از غذاهای کم نمک و کم چرب استفاده کنید.
- وزن سالم خود را حفظ کنید.
- ورزش منظم داشته باشید.
اگر به فشار خون پایین مبتلا هستید، مهم است که با پزشک خود در مورد بهترین راههای کنترل آن صحبت کنید. پزشک شما میتواند به شما کمک کند تا یک برنامه درمانی ایجاد کنید که برای شما مناسب باشد.
منابع: www.nhs.uk و www.cdc.gov