منظور از اکسیژن خون، میزان اکسیژن محلول موجود در خون است. این مقدار با درصد هموگلوبین اشباع شده با اکسیژن بیان می شود. هموگلوبین پروتئینی است که در گلبول های قرمز خون وجود دارد و وظیفه حمل اکسیژن از ریه ها به سایر نقاط بدن را بر عهده دارد.

برای اندازه گیری میزان اکسیژن خون، از دستگاهی به نام پالس اکسی متر استفاده می شود. این دستگاه به یک انگشت یا گوش وصل می شود و میزان اکسیژن خون را در عرض چند ثانیه اندازه گیری می کند.

اگر میزان اکسیژن خون شما پایین است، باید با پزشک خود مشورت کنید تا علت آن را تشخیص دهد و درمان مناسب را دریافت کنید.

نکته مهم: مقاله فقط جنبه اطلاع رسانی دارد و به هیچ عنوان جنبه درمانی ندارد. برای درمان حتما باید به پزشک متخصص مراجعه نمایید.

میزان استاندارد اکسیژن خون انسان در حالت عادی چقدر است؟

میزان استاندارد اکسیژن خون انسان در حالت عادی بین ۹۵ تا ۱۰۰ درصد است. اگر میزان اکسیژن خون کمتر از ۹۰ درصد باشد، به آن هیپوکسمی گفته می شود. هیپوکسمی می تواند عوارض جدی برای سلامتی داشته باشد، از جمله آسیب به اندام ها، از جمله مغز، قلب و ریه ها.

میزان اکسیژن خون با استفاده از دستگاهی به نام پالس اکسی متر اندازه گیری می شود. این دستگاه به یک انگشت یا گوش وصل می شود و میزان اکسیژن خون را در عرض چند ثانیه اندازه گیری می کند.

عوامل مختلفی می توانند باعث کاهش اکسیژن خون شوند، از جمله:

اختلالات تنفسی، مانند آسم، برونشیت مزمن و ذات الریه
بیماری های قلبی، مانند نارسایی قلبی
اختلالات خونی، مانند کم خونی
ارتفاعات بالا
مصرف برخی داروها

مطلب پیشنهادی: روشهای کاربردی برای پیشگیری از بیماریهای تنفسی

علائم کاهش اکسیژن خون

علائم کاهش اکسیژن خون به شدت کاهش اکسیژن خون بستگی دارد. در موارد خفیف، ممکن است هیچ علامتی وجود نداشته باشد. در موارد شدیدتر، علائم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

تنگی نفس: تنگی نفس احساس ناراحتی یا مشکل در تنفس است. این می تواند به صورت احساس فشار، سفتی یا درد در قفسه سینه، یا احساس خفگی ظاهر شود.
تنفس سریع: تنفس سریع به این معنی است که فرد بیش از حد معمول نفس می کشد. این می تواند به صورت نفس نفس زدن، یا تنفس سریع و عمیق ظاهر شود.
خس خس سینه: خس خس سینه صدای سوت یا خرخری است که هنگام تنفس ایجاد می شود. این می تواند به دلیل انسداد راه های هوایی باشد.
رنگ آبی لب ها و انگشتان: رنگ آبی لب ها و انگشتان به دلیل کمبود اکسیژن در خون است. این عارضه را سیانوز می گویند.
سردرد: سردرد می تواند به دلیل کمبود اکسیژن در مغز باشد.
سرگیجه: سرگیجه احساس سبکی سر یا عدم تعادل است. این می تواند به دلیل کمبود اکسیژن در مغز باشد.
خستگی: خستگی احساس خستگی یا ضعف است. این می تواند به دلیل کمبود اکسیژن در بدن باشد.
تحریک پذیری: تحریک پذیری احساس بیقراری، اضطراب یا عصبانیت است. این می تواند به دلیل کمبود اکسیژن در مغز باشد.

در موارد بسیار شدید، کاهش اکسیژن خون می تواند منجر به آسیب اندام ها، از جمله مغز، قلب و ریه ها شود. این آسیب می تواند منجر به عوارض جدی، از جمله مرگ شود.

مثال هایی از علائم کاهش اکسیژن خون

در اینجا چند مثال از علائم کاهش اکسیژن خون آورده شده است:

یک فرد مبتلا به آسم ممکن است هنگام تشدید علائم، تنگی نفس، تنفس سریع و خس خس سینه را تجربه کند.
یک فرد مبتلا به بیماری قلبی ممکن است هنگام فعالیت بدنی، تنگی نفس، تنفس سریع و سرگیجه را تجربه کند.
یک فرد مبتلا به کم خونی ممکن است خستگی، سردرد و سرگیجه را تجربه کند.
یک کوهنورد ممکن است هنگام صعود به ارتفاعات بالا، سرگیجه، خستگی و سردرد را تجربه کند.

مطلب پیشنهادی: آسم؛ علائم، پیشگیری و درمان

عوارض کاهش اکسیژن خون

کاهش اکسیژن خون می تواند منجر به عوارض جدی برای سلامتی شود، از جمله:

آسیب به اندام ها: کمبود اکسیژن در اندام ها می تواند منجر به آسیب بافتی و حتی مرگ بافت شود.
اختلالات شناختی: کمبود اکسیژن در مغز می تواند منجر به اختلالات شناختی مانند کاهش حافظه، تمرکز و توانایی یادگیری شود.
مرگ: کاهش اکسیژن خون در نهایت می تواند منجر به مرگ شود.

سایر روشهای تشخیص کاهش اکسیژن خون

در برخی موارد، ممکن است پزشک از روشهای دیگری برای تشخیص کاهش اکسیژن خون استفاده کند. این روشها عبارتند از:

آزمایش گاز خون شریانی: این آزمایش میزان اکسیژن، دی اکسید کربن و سایر گازهای خون را اندازه گیری می کند.
اشعه ایکس ریه: این آزمایش می تواند به بررسی ساختار ریه ها کمک کند.
سی تی اسکن ریه: این آزمایش می تواند به بررسی ساختار ریه ها با جزئیات بیشتری کمک کند.
اسکن ام آر آی ریه: این آزمایش می تواند به بررسی ساختار ریه ها با جزئیات بیشتری کمک کند.

درمان کاهش اکسیژن خون

درمان کاهش اکسیژن خون به علت آن بستگی دارد. اگر علت کاهش اکسیژن خون یک بیماری زمینه ای مانند آسم، بیماری قلبی یا کم خونی باشد، درمان بیماری زمینه ای می تواند به بهبود میزان اکسیژن خون کمک کند. در برخی موارد، ممکن است نیاز به استفاده از اکسیژن درمانی نیز باشد. در این گونه موارد فرد بیمار نیاز به استفاده دستگاه اکسیژن ساز خواهد داشت.

منابع: my.clevelandclinic.org و www.healthline.com